قدس: انجام این آیین به این‌گونه است که شخصی به نام «عام کرد علی» (عمو کرد علی) در پنجم بهمن‌ماه باروبندیل و آذوقه و توشه سفر خود را برمی‌دارد و روانه کوه الوند(در خمین) می‌شود.

در شب دهم بهمن به قله کوه رسیده و تا صبح در داخل غاری استراحت کرده و روز بعد راهی را که رفته برمی‌گردد، این۱۰ روز را «کرده به کوه» یاکردعلی به کوه می‌گویند.

عصر روز پانزدهم بهمن عام کردلی (عمو کردعلی) از کوه پائین می‌آید و به ده می‌رسد، موقع غروب آفتاب بچه‌ها و جوانان رباط مراد در محلی که آن را «چاله گوگل» می‌نامند جمع شده و با شور و هیجان چند کپه آتش روشن کرده و به پای‌کوبی می‌پردازند.

مردم سه نوبت آش هم برای سلامتی او می‌پزند، یکی روز اول که کرد علی به کوه می‌رفت و به‌عنوان آش پشت پا، یکبارهم روز پنجم به‌عنوان آش سلامتی و یک آش هم روز دهم به اسم «آش پیشواز» .

در قدیم کردلی پسر پیرزنی بوده است که با (چرخ وچاره) نخ ریسی می‌کرد اما در زمستان پنبه‌اش تمام می‌شود و چیزی برای رشتن(ریسیدن) ندارد از «کردعلی» می‌خواهد برایش پنبه فراهم کند.

کردلی برای آوردن پنبه به کوه می‌رود، در این ایام وقتی برف بادانه های درشت(گله گله) فرومی‌ریزد، مردم خمین می‌گویند کردعلی دارد برای مادرش پنبه می‌ریزد.

اما چون مدتی می‌گذرد و کردلی به خانه‌بر نمی‌گردد پیرزن،«دگنک» (چماق وچوب چوپانی) را در تنور آتش زده، به‌طرف کوه پرتاب می‌کند و با این کار مثلاً می‌خواهد سرما شدتش کاهش یابد و کرد علی به ده برگردد.

مردم تعدادی از روستاهای خمین کردلی به کوه را بخشی از زمستان (از روز پنجم تا ۱۵ بهمن) که اوج سرما به پایان می‌رسد، می‌دانند.

آئین برفی کردن در خمین

سنت و آیین قدیمی برفی کردن، هم‌زمان با بارش نخستین برف در خمین و به‌ویژه ساکنان برخی مناطق روستایی این شهرستان یادآور بشارت آبسالی است.

پس از آمدن نخستین برف، در برخی محله و روستاهای شهرستان خمین رسم بوده که با لطایف‌الحیل و با روش‌های تازه‌ای که شک‌برانگیز نباشد کمی برف برای اقوام و آشنایان بفرستند.

برای مثال، برف را در بسته‌ای می‌پیچیدند و در ظرف غذا می‌گذاشتند و به پسری که برنده آن است، رموز اغفال طرف و گریختن به‌موقع را گوشزد می‌کردند.

پسر اگر زرنگ بود با چهر ای حق‌به‌جانب سلام می‌کرد و می‌گفت: مادرم آش پخته، یاد شما بودیم، آنگاه ظرف را می‌داد و می‌گفت: بی‌زحمت ظرفش را خالی کنید.

اگر صاحب‌خانه ظرف را می‌گرفت، پسر پا به فرار می‌گذاشت و می‌گفت: باختید صاحب‌خانه و او هم داد می‌زد بگیرش اگر پسر را می‌گرفتند، صورت او را با دود و یا زغال سیاه می‌کردند و او را رها می‌کردند به‌هرحال بازنده می‌بایست یک آش رشته به فرستنده برف سور بدهد.

این رسم همچنان معمول است به‌ویژه در روستای «امامزاده یوجان» خمین هنوز بین اهالی تازگی دارد.

فلسفه رسم آئین برفی

کارشناس باستان‌شناسی و مردم‌شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی معتقد است: در پس انجام این رسم قدیمی، جهان‌بینی و فلسفه خاصی در بین مردمان زمان قدیم نهفته است.

قاسم فضلی این سنت را سمبل برکت بیان می‌کند و می افزاید: انجام این آیین قدیمی بشارت و مژدگانی دادن به مردمی است که اقتصاد آنان به شدت به بارش نزولات جوی وابسته بود و از راه کشاورزی، دامپروری و باغداری امرار معاش می کردند.
وی با بیان اینکه توجه به دگرگونی در فصول از دیرباز در تقویم و جشن های ایرانیان باستان مورد توجه بوده اظهار داشت: وابستگی زندگی گذشتگان ما به آب آنقدر ارزشمند بوده که با بارش نخستین برف پاییزی مقداری ازآن را در ظرف ارزشمند قرار داده و برای اقوام هدیه می بردند.

وی می گوید: با بروز پدیده خشکسالی در سال های اخیر، بها دادن به آیین و سنت های قدیمی و بازگو کردن آن برای نسل جوان، می تواند بیان عمق جهان بینی گذشتگان باشد که امور و فعالیت های آنان از روی درایت بوده است.

این کارشناس معتقد است انجام سنت برفی کردن تنها سرگرمی برای پدران و اجداد ما نبوده، بلکه ریشه تاریخی در بستر آن نهفته و می توان آن را نوعی احترام به آب قلمداد کرد.